Những Ngày Chơi Đàn Và Nói Lời Yêu Cùng Liszt - Chương 77

Tiếng chim buổi sớm vang lên mang theo hương vị tươi mát của những khu rừng xanh thẳm. Trong bản hòa tấu của thiên nhiên và muôn loài ấy, Chopin tỉnh giấc, không chút bực dọc vì bị quấy rầy khỏi giấc mộng bình minh.

Chopin là người cầu toàn trong mọi thứ, đặc biệt là môi trường xung quanh. Tuy có khả năng tập trung phi thường, có thể ngồi trước đàn mà quên hết thế giới bên ngoài, nhưng anh lại rất dễ khó chịu với những âm thanh lộn xộn. Chỉ cần tiếng ồn kéo dài đủ lâu, anh sẵn sàng trút giận bằng một cú nhấn mạnh vào phím đàn.

Và hiển nhiên, bị đánh thức khi đang ngủ chắc chắn nằm trong "Top 10 điều khiến Chopin khó chịu nhất".

Nhưng tiếng chim hót thì khác — nó không nằm trong danh sách đó.

Hôm nay anh dậy sớm hơn thường lệ. Sau khi gấp chăn và cài khuy áo sơ mi, Chopin khoác thêm chiếc áo mỏng, bước đến cửa sổ, kéo mạnh tấm rèm màu nâu sẫm. Ánh mặt trời ùa vào, sáng rực đến mức khiến đôi mắt đã quen với bóng tối phải nheo lại, anh khẽ quay đầu tránh đi.

Đợi cho ánh sáng dịu xuống, Chopin bỏ bàn tay đang che trán, ngẩng lên nhìn ra ngoài.

Dãy núi trung tâm trải dài nơi chân trời, màu lam xám dịu dàng như trong một bức tranh thủy mặc. Từ phía xa, sắc xanh thẫm như nhung từ từ lan tỏa, nhạt dần rồi dừng lại nơi rìa làng, chấm phá bằng vài ngôi nhà nhỏ màu xám trắng với mái ngói gạch đỏ.

Một con suối trong veo uốn lượn chia cánh đồng ra làm hai rồi nối tiếp thành con đường rợp bóng cây dẫn đến ngôi làng. Cảnh tượng khiến Chopin khẽ mỉm cười, ngôi làng nhỏ tại nước Pháp mang tên Nohant này lại có chút gì đó thân thuộc đến lạ, tựa như đồng quê Ba Lan trong ký ức của anh.

"Chào buổi sáng, Fryderyk. Lại là một ngày mới bắt đầu."

Anh nói khẽ, rồi kéo rộng thêm rèm cửa để ánh sáng tràn ngập căn phòng. Đứng trong làn nắng dịu, Chopin khẽ gật đầu, tự tặng mình một lời chào kèm nụ cười nhẹ.

Vì muốn được gần hơn với khung cảnh xinh đẹp ấy, anh bước tới định mở cửa sổ để hít thở chút không khí trong lành. Nhưng vừa hé ra một khe nhỏ, luồng gió lạnh buốt ập tới khiến anh vội vàng khép lại, khóa chặt không do dự.

Thôi thì để đến trưa, hoặc chiều cũng được. Lúc ấy ra ngoài đi dạo sẽ dễ chịu hơn.

Tự an ủi xong, Chopin chỉnh lại áo rồi xuống lầu.

*

Trong trang viên Nohant chỉ có duy nhất một cây đàn dương cầm — đặt trong phòng hòa nhạc nhỏ, nơi đêm qua mọi người vừa tụ họp. Với một người vốn quen với việc có thể ngẫu hứng chơi đàn bất cứ lúc nào như Chopin, đây quả là một thử thách nho nhỏ.

Nhưng có lẽ Liszt nói đúng khi gửi lời mời: "Cứ coi đây là một kỳ nghỉ đi, Fryderyk. Chúng ta cũng cần thư giãn, không thể mãi căng mình như dây đàn được."

Nghĩ vậy, Chopin mỉm cười, để mình tạm quên đi những bài giảng, những sáng tác còn dang dở và những buổi tiệc âm nhạc ở Paris.

Dù sao thì, trên xe ngựa cũng chẳng thể mang theo một cây đàn được.

Phòng hòa nhạc nhỏ trống không. Trên cây đàn vẫn còn đặt cây nến đã cháy gần cạn từ đêm trước — bằng chứng cho thấy buổi tối qua hẳn là rộn ràng và vui vẻ lắm.

Chopin kéo mở lớp rèm dày quanh căn phòng, để ánh sáng tự nhiên tràn vào. Dưới ánh nắng, bề mặt gỗ của cây đàn ánh lên màu nâu bóng mượt cùng các đường vân mịn màng. Anh bất giác nảy sinh chút thiện cảm với gu thẩm mỹ của chủ nhân trang viên.

Đó là một cây đàn Pleyel — thương hiệu Chopin yêu thích nhất. Dù đã có tuổi, không còn mạnh mẽ như những cây đàn cải tiến gần đây, nhưng được bảo dưỡng rất kỹ, âm sắc trầm ấm, mang theo dấu vết của thời gian – vừa đủ để khiến người ta hài lòng.

Pleyel vốn là thứ đàn sinh ra cho Chopin: tinh tế, dịu dàng, phù hợp cho những buổi độc tấu trong căn phòng nhỏ, chỉ để chơi cho chính mình, hoặc cho những người thật sự thân thiết.

Anh mở nắp đàn, ngón tay khẽ lướt qua phím ngà. Trong đầu lập tức hiện lên cuộc trò chuyện đêm qua, ngay sau khi Charoline chơi xong bản Nocturne cung Mi giáng.

"Này, Charoline, tiếng đàn của cô thật giống một vị... Chopin nào đó đấy."

Lời khen của Liszt vừa thẳng thắn vừa chuẩn xác — khiến trái tim nhạy cảm của chàng nhạc sĩ Ba Lan khẽ chấn động.

"Thật sao? Nếu bản này tôi chơi mà khiến anh liên tưởng đến Fryderyk thì đó đúng là lời khen cao nhất rồi."

Charoline nghiêng đầu mỉm cười. Cô có vẻ rất hài lòng với nhận xét đó.

"Tôi nói thật đấy. Ngay khi nghe giai điệu đầu tiên, tôi đã tưởng chính Fryderyk đang ngồi trước cây đàn. Đến khi nhìn sang thấy anh ấy ngay bên cạnh, tôi còn không tin vào mắt mình! Giờ thì tôi hiểu rồi, hóa ra phong cách dương cầm ban đầu của cô và cách cô chơi bản này... thật sự rất giống. Xem ra cô 'rất thích' Fryderyk nhỉ?"

Không hiểu sao, câu cuối của Liszt nghe như có gì đó khác — một chút trêu chọc, một chút vị chua non của quả cam chưa chín. Charoline khẽ cười, nhưng cố nén lại.

"Ờm... anh biết mà, tôi chịu ảnh hưởng từ nhiều người lắm. Có lẽ người dạy dương cầm cho tôi vốn rất yêu thích phong cách của Fryderyk thôi. Dù sao thì, nhạc cụ tôi yêu nhất vẫn là vĩ cầm, là Paganini cơ."

"Ơ? Tôi tưởng cô vừa nói người cô thích nhất là tôi cơ mà?"

"Nếu nói về dương cầm thì là anh, được chưa? Franz, nếu anh chịu đánh thêm một bản nữa, có khi tôi sẽ càng thích anh hơn đấy."

Liszt bật cười: "Vậy thì nói đi, muốn nghe gì nào? Hôm nay, nghệ sĩ dương cầm Liszt sẽ đáp ứng mọi yêu cầu của quý cô Charoline!"

Anh vừa nói vừa ngồi vào đàn, và ngay lập tức, những âm thanh rực rỡ, mạnh mẽ của anh khiến không khí trong phòng sôi động trở lại.

Charoline thong thả ngồi xuống chiếc ghế vốn là của Chopin, mà giờ tạm thuộc về "anh bạn trẻ con" Liszt, rồi nghiêng người trò chuyện với người bên cạnh.

"Charoline, về phần xử lý ngón ở đoạn đó..."

Chopin mở lời, giọng nhẹ nhưng mang chút tò mò.

"Tôi làm đúng như anh viết trong bản gốc đấy chứ. À, đoạn đó là bạn tôi dạy tôi chơi mà." Charoline hơi nghiêng người lại gần, ngắm anh trong thoáng chốc rồi nói tiếp: "Dù cách dùng ngón hơi lạ, nhưng —"

"Nhưng nếu đó là cách của Chopin thì chắc chắn là đúng. Trước vẻ đẹp của âm sắc, mọi nguyên tắc khác đều trở nên vô nghĩa."

Chopin tự nhiên tiếp lời, hai người nhìn nhau, cùng bật cười khẽ. Không ai nói thêm gì nữa, chỉ cùng quay về nhìn Liszt đang dồn dập dệt nên từng chuỗi nốt sáng như nước chảy trên phím đàn.

"Bạn cô là người thế nào vậy?"

Giọng Chopin nhỏ, nhưng tò mò không giấu nổi.

"Cô ấy à?" Charoline khẽ đáp, giọng như hòa cùng hồi ức, "Là một cô gái... rất thích, không, phải nói là say đắm âm nhạc của Chopin."

Câu trả lời nhẹ như gió, nhưng lại khiến tim Chopin khẽ nhói. Anh không nói gì thêm, chỉ yên lặng lắng nghe những nốt nhạc và tiếng cười trong phòng hòa nhạc tan dần vào không khí.

Và rồi Charoline khẽ thở dài, như nói với chính mình: "Nếu có thể, Fryderyk, tôi thật sự muốn anh gặp cô ấy một lần."

Ký ức khép lại, tiếng thở dài cuối cùng của Charoline đã không còn khiến trái tim Chopin phủ lên một lớp sương mỏng nữa. Anh biết ơn cô gái vô danh ấy — người đã để phong cách của anh hòa vào tiếng đàn vĩ cầm của một nghệ sĩ đến từ tương lai.

Ngoài cửa sổ, tiếng chim lại ríu rít vang lên. Không hiểu vì sao, trong lòng Chopin thoáng hiện lên nhiều khung cảnh chớp nhoáng. Chúng thật tĩnh lặng, nhưng khi đặt cạnh những sinh linh tự do kia lại trở nên có chút buồn thương.

Ngón tay chạm nhẹ lên phím đàn, dây đàn ngân lên những hợp âm do dự như đang tự vấn chính mình. Giai điệu lặp đi lặp lại được anh chơi với sắc thái pp rất nhẹ, như lời đáp khẽ khàng của một nỗi sầu vương trong tim.

Bàn tay trái dập dờn như sóng, hòa cùng giai điệu trong trẻo của tay phải như dòng suối mát, Chopin biến cái gọi là pianissimo thành một nghệ thuật đầy cảm xúc. Thật khó tin, chỉ bằng cách thay đổi đôi chút trong lực chạm và nhịp thở, anh đã khiến âm sắc trở nên tinh tế đến mức ấy.

Âm nhạc ấy mang màu u buồn, như bầu trời phủ mây xám. Nhưng trong lớp mây dày ấy vẫn có ánh sáng vàng dịu xuyên qua. Mọi thứ đều vừa vặn, không điên cuồng, không phóng túng, mà là một sự tự do trong khuôn khổ, một cảm xúc được tiết chế nhưng tràn đầy sinh khí.

Chopin mỉm cười dịu dàng nhìn những ngón tay mình nhảy múa giữa phím đàn đen trắng, tâm hồn anh lắng dần. Khi giai điệu chính vừa khép lại, anh chuẩn bị chuyển sang đoạn tiếp theo thì nghe tiếng vĩ cầm cất lên.

Đó là tiếng đàn của Charoline, anh chẳng cần ngẩng đầu cũng biết. Ý nghĩ vừa thoáng qua, anh liền nhẹ nhàng nhường lại giai điệu chính cho cô, để mình trở thành người đệm phía sau.

Vĩ cầm biểu đạt cảm xúc một cách trực tiếp, dễ lay động lòng người hơn; còn dương cầm thì như một thi sĩ — dùng ngôn từ mềm mại và ẩn dụ để vẽ nên bức tranh của tâm hồn. Vĩ cầm là người hát rong, thẳng thắn bộc lộ từng nỗi lòng sâu kín.

Đó là lần đầu tiên Chopin nghe bản 'Adagio' của chính mình được cất lên bằng vĩ cầm — không còn e dè, mà là một dòng cảm xúc tuôn trào. Dẫu khác biệt, chúng vẫn có cùng một linh hồn: nỗi buồn dịu dàng, thấm sâu và cuối cùng là sự an yên trong tĩnh lặng.

Khi bản nhạc kết thúc, để dư âm dần tan, Chopin bỗng khẽ chơi ba nốt C thật nhẹ ở quãng cao. Anh rút tay khỏi phím đàn, quay sang Charoline.

"Tôi vốn không mấy thích người khác cải biên nhạc của mình. Nhưng bản 'Adagio' của cô là một ngoại lệ," Chopin mỉm cười, khóe môi khẽ cong. "Vĩ cầm thể hiện nó theo một cách rất mới mẻ, khiến tôi vừa ngạc nhiên vừa thích thú."

Anh chợt nhớ ra điều gì đó, bật cười khe khẽ: "Tôi suýt quên mất, lần thứ ba chúng ta gặp nhau, cô đã chơi bản 'Polonaise' của tôi bằng vĩ cầm một cách hoàn hảo."

"Bởi vì đó là cung Đô thăng thứ mà," Charoline đáp, kéo liền ba nốt C-sharp. "Fryderyk, sáng sớm mà đã u sầu thế này thì đâu có hay."

Chopin ngẩn ra một chút, rồi không khỏi thán phục sự tinh tế của Charoline trong việc cảm nhận cảm xúc âm nhạc. Trong khoảnh khắc ấy, dường như cô đã chữa lành cho anh — hơi lạnh ngoài khung cửa sổ bỗng chẳng còn khiến anh bận tâm.

"Cô nói đúng," Anh khẽ cười. "Nhưng giờ cô đến rồi, Lorraine, tôi không thể buồn được nữa."

Khoảnh khắc ấy, căn phòng như bừng nở trong ánh xuân.

*

Sand đi ngang qua phòng nhạc khi đang mang con búp bê nhỏ cho Solange. Sáng nay, lũ trẻ dậy sớm hơn mọi khi, Maurice đã bày giá vẽ ngoài sân, còn cô em gái thì ngồi đợi mẹ mang ra con búp bê yêu thích.

Vừa bước xuống cầu thang, Sand nghe thấy tiếng dương cầm vọng ra từ căn phòng. Rất nhỏ, gần như không thể nghe thấy — nhưng giai điệu ấy lại có sức hút chết người. Nó khiến cô quên hết mọi thứ, chỉ biết tựa vào lan can và lặng lẽ đắm chìm.

Tiếng đàn xa xăm mà đẹp đến nhói lòng.

Cô bỗng muốn châm một điếu xì gà. Và cô thật sự đã làm thế. Một người phụ nữ trong tà váy dạ hội thì lấy đâu ra túi áo để đựng thuốc? Cô thoáng sững người trước sự bất thường của chính mình. Chưa kịp nghĩ sâu, tiếng bước chân trên cầu thang khiến cô vội ẩn mình dưới bậc thang.

Đến khi Charoline xách vĩ cầm đi vào, tiếng nhạc hòa tấu vang lên bên trong, Sand mới sực nhận ra mình chẳng cần phải lén lút thế này, đây là Nohant, là nhà của cô cơ mà.

Cô bật cười khẽ, tự giễu, rồi lại bị cuốn vào âm thanh từ phòng nhạc — tiếng dương cầm và vĩ cầm hòa quyện, tựa hai linh hồn đang trò chuyện. Qua những nốt nhạc ấy, cô dường như lại thấy Paris chìm trong cơn đau, thấy đôi tay đan chặt nhau bên cạnh chiếc xe chở xác ngừng lại giữa con phố.

"Đôi tay đan chặt của chàng trai và cô gái cảm nhận được nỗi đau và lòng thương xót mà cái chết mang đến, và học được cách kính sợ trước nó."

Đó là câu cô từng viết trong cuốn sổ tay thời dịch tả hoành hành.

Hai đôi mắt xanh lam giao nhau, cách cúi chào giống hệt nhau, thì ra linh hồn thú vị mà cô luôn tìm kiếm chính là Chopin, còn cô gái mà cô từng ngưỡng mộ lại chính là Charoline?

"Lạy Chúa... Ngài đang dàn xếp vở kịch gì cho con thế này? Con đã làm gì vậy?"

Sand còn đang hoang mang thì nhận ra có một bóng người cao lớn dừng nơi cửa phòng nhạc. Ngón tay anh ta khựng lại trên tay nắm cửa, do dự hồi lâu.

Đó là Liszt.

Cô thấy rõ vẻ lúng túng, chua xót, và chút ghen tuông bị kìm nén trên gương mặt anh. Nhưng chỉ trong khoảnh khắc sau khi bản nhạc dứt, tất cả tan biến, anh lại là Liszt rạng rỡ, phóng khoáng của mọi khi. Không chút do dự, anh đẩy cửa bước vào trong khung cảnh tà áo tung bay.

Cánh cửa khép lại. Mọi thứ trở về tĩnh lặng — chỉ riêng trái tim Sand nổi sóng dữ dội.

"Lạy Chúa... đây là diễn biến gì thế này? Liszt và Charoline ư? Chẳng lẽ mình lại gây ra chuyện gì nữa sao?"

Nghĩ đến việc đã hứa với người bạn Marie rằng sẽ làm mối cô ấy với Liszt, Sand lạnh cả sống lưng.

"Không thể nào... Giữa họ chắc chẳng có gì đâu. Franz chỉ là ghen một chút vì tình bạn thôi... Còn Chopin và Charoline — họ mới là một đôi chứ!"

"Đúng rồi, chắc chắn là vậy."

Sand tự trấn an mình, cười gượng vài tiếng, rồi vội vã rời đi, hướng ra vườn trước.

Dù sao, Maurice nghiêm nghị và Solange đáng yêu vẫn là hai đứa trẻ dễ mến nhất!

Cô đâu có làm gì sai.

Cô chỉ là... chẳng biết gì cả.

"Dậy sớm thế này rồi lén bỏ rơi tôi để bắt đầu một buổi hòa tấu tuyệt diệu sao? Hai 'quý ngài' và 'quý cô' ẩn danh đáng mến của tôi, chẳng lẽ không thấy cắn rứt chút nào à?"

Từ "Monsieur" và "Mademoiselle" được nhấn mạnh một cách cố tình, đủ để kéo Chopin và Charoline trở về thực tại, tan biến ảo ảnh của những đóa hoa nở rộ trong không trung. Liszt đúng là có thứ ma lực ấy, chẳng ai có thể làm ngơ trước sự xuất hiện của anh.

"Xem ra lỗi là do một vị nghệ sĩ dương cầm người Hungary quá đỗi nhiệt huyết tối qua đã không thể cưỡng lại sức hấp dẫn của những 'giọt đỏ quyến rũ', nên giờ đây mới chìm sâu trong chiếc giường mềm mại của mình... Vậy nên — á!"

Lời trêu chọc của Charoline chưa dứt, đầu cô đã bị ai đó gõ một cái vì dám chạm vào nỗi xấu hổ của người kia.

"Đến giờ rồi mà cô không biết gọi tôi dậy sao? Thời gian luyện tập là vô giá đấy, Charoline."

Liszt tỏ vẻ bất mãn, rõ ràng là anh vẫn chưa quen việc mình không còn được hưởng "đặc quyền" như ở nhà.

"Nhưng mà... giấc ngủ cũng quý giá đâu kém gì, Franz."

Charoline vừa xoa đầu vừa lầm bầm nhỏ đến mức gần như chỉ mình cô nghe thấy.

"Cô nói gì cơ?"

"Không... không có gì hết!"

Cái kiểu thân mật này chỉ có giữa những người thực sự thân thiết mới tự nhiên đến vậy. Nó khiến không khí giữa họ trở nên ấm áp, dễ chịu, và, với ai đó đang nhìn, còn xen chút ghen tỵ dịu dàng.

"Franz, tôi cứ tưởng với một nghệ sĩ dương cầm, uống rượu điều độ là phẩm chất nghề nghiệp, còn thức dậy đúng giờ là một đức tính cơ bản chứ?"

Chopin khẽ buông một câu nhạt như nước, nhưng đủ để khiến Liszt cứng họng trong giây lát.

"À... thời gian quý báu lắm, Fryderyk! Chúng ta bắt đầu luyện tập nhé?" Liszt cười gượng, đánh trống lảng.

"Ừ, Franz, nhưng tiếc là ở đây chỉ có một cây đàn thôi. Hay là anh đợi tôi chút nhé?" Chopin vừa nói vừa chỉnh lại tay áo, giọng điệu nhẹ nhàng mà đầy ẩn ý. "Lorraine, chúng ta tiếp tục chứ?"

Ngay lập tức, cô nghệ sĩ vĩ cầm nhỏ bé cảm nhận được hai luồng ánh nhìn đổ dồn về mình — một cái dịu dàng nhưng cứng rắn đến mức không thể khước từ, một cái thì đầy đe dọa kiểu "cô thử bỏ tôi rồi xem chuyện gì xảy ra."

À... luyện đàn à?

Là cái gì cơ? So với tính mạng thì đâu có quan trọng bằng!

Charoline hít sâu, tự nhủ phải giữ bình tĩnh, phải thanh tao, phải như không có chuyện gì.

Cô giả vờ phủi lớp bụi nhựa thông trên mặt vĩ cầm, rồi nhẹ nhàng đặt cây đàn lên chiếc dương cầm, bước lùi lại cả một thước, giữ khoảng cách an toàn.

"Fryderyk, Franz, hôm nay trời thật đẹp, quá thích hợp để đi dạo đấy. Hai nghệ sĩ dương cầm chăm chỉ cứ tiếp tục nhé, còn cô nghệ sĩ vĩ cầm lười biếng này xin phép ra ngoài thư giãn một chút." Charoline mỉm cười duyên dáng, vừa dứt lời đã nhanh tay mở cửa, quay đầu nói thêm: "À, mặc dù chỉ có một cây đàn, nhưng hai người hoàn toàn có thể chơi bốn tay mà, phải không? Chúc luyện tập vui vẻ!"

Cánh cửa khép lại thật khẽ. Hai nghệ sĩ dương cầm nhìn nhau, nửa bất lực nửa bật cười.

"Được thôi, Fryderyk, bốn tay nhé?"

"Được. Franz, anh có cần tôi nhường chỗ thêm chút không?"

"Không cần đâu. Ta bắt đầu bằng Etude của anh chứ?"

"Hay là thêm cả Etude của anh vào nữa thì sao?"

...

Ôi, một buổi sáng thật hài hòa và đầy sức sống.

*

[Về Sand]

Các bạn nhỏ đừng quá nhạy cảm nhé — trong mạch truyện hiện tại, Sand chỉ đơn phương Chopin thôi (và có lẽ cũng chỉ là một dạng tình cảm pha chút tình bạn?).

Nhiều năm trôi qua, chúng ta vẫn chơi những bản nhạc của Chopin, nhưng lại thấy xa lạ với những trang viết của George Sand. Chúng ta thường mải mê đi tìm hiểu âm nhạc của Chopin, mà quên lãng chữ nghĩa của Sand. Có lẽ thiên vị nằm ở đó.

Nếu không có Chopin, có lẽ ngoài lĩnh vực văn học, phần lớn chúng ta đã chẳng biết đến một người phụ nữ từng mang bút danh George Sand.

Nhưng họ thực sự đã xuất hiện trong đời nhau, và trong mối tình ấy, mỗi người đều viết nên sự "bất tử" của riêng mình. Bởi đó là cuộc đời của những người vĩ đại, và chỉ chính họ mới hiểu được mình đã sống ra sao.

Suy cho cùng, chẳng ai hoàn hảo cả.

Dù có nói bao nhiêu lời trách móc đi chăng nữa thì Fryderyk của chúng ta cũng chẳng bao giờ trở lại nữa.