Những Ngày Chơi Đàn Và Nói Lời Yêu Cùng Liszt - Chương 98
topicNhững Ngày Chơi Đàn Và Nói Lời Yêu Cùng Liszt - Chương 98 :
Tiếng trầm trồ và mong muốn của Thalberg tuy chỉ có ít người nghe thấy, nhưng sức ảnh hưởng của nó đủ để làm nổ tung cả giới âm nhạc đang nín thở dõi theo. Dù là nghệ sĩ biểu diễn, nhà phê bình, hay chỉ là người đứng ngoài xem trò vui, tất cả đều sôi trào trong hứng khởi.
Cuộc "đấu kỹ" mang phong cách thách đấu này trở thành một trong những sự kiện hiếm hoi làm bừng sáng đời sống giải trí của họ, chẳng khác nào một trận quyết đấu thời trung cổ. Hai bên đều sở hữu kỹ nghệ siêu phàm, những nốt nhạc tung ra từ phím đàn chính là những mũi kiếm họ đâm về phía đối phương, ánh lửa tóe ra từ mỗi lần va chạm.
Đây là mặt hiếm thấy của nghệ sĩ — sắc bén, kiêu hãnh, khát khao chiến thắng. Nó khơi dậy trong lòng đàn ông bản năng chinh phục; còn với phụ nữ, lại là khát vọng thuần khiết với cái đẹp và sự lãng mạn.
Dù là nam hay nữ, ai nấy đều mong chờ trận đấu dương cầm thế kỷ này. Đêm đó hứa hẹn sẽ rải đầy hoa trên con đường vinh quang cho hai nghệ sĩ, khiến cảm xúc của mọi khán giả đều dâng đến đỉnh điểm.
Mãi đến khi công chúa Cristina Trivulzio Belgiojoso lên tiếng, tuyên bố rằng salon của cô đã mời được Liszt và Thalberg cùng biểu diễn, và cô đã chuẩn bị sẵn sân khấu cho họ đối quyết trong một buổi tối tuyệt đẹp, cả Paris như nổ tung.
Thiệp mời bay như tuyết phủ khắp thành phố. Thợ may bận rộn thâu đêm, còn những quý ông quý bà may mắn được chứng kiến buổi trình diễn ấy thì thi nhau diện phục trang lộng lẫy nhất, chỉ để xứng đáng với hai thiên tài âm nhạc đương đại.
*
Đêm dần buông xuống. Trên các con phố Paris rực sáng, những chiếc xe ngựa nối đuôi nhau lộc cộc trên đá lát, chở theo những vị khách ăn mặc cầu kỳ, tất cả đều hướng về cùng một nơi — salon đang được cả thành phố mong đợi nhất.
Liszt chẳng ngại ngần "mượn tạm" xe của bạn thân Chopin, và cả hai đang trên đường đến phố Montolon để đón Charoline.
Gần đây sức khỏe của cô không tốt, lúc nào cũng mệt mỏi, nên Liszt một mình thu xếp mọi thứ, để cô được nghỉ ngơi. Anh không nói rõ tối nay là đêm đấu giữa anh và Thalberg, chỉ bảo rằng có một buổi tiệc muốn mời cô cùng dự.
Cả ngày hôm đó, Liszt mượn đàn ở nhà Chopin để luyện tập với tâm trạng phấn khởi. Nhưng khi mở cửa nhà, anh gọi lớn tên người yêu — đáp lại chỉ là bóng tối tĩnh lặng.
Anh vội thắp sáng giá nến trong phòng khách rồi chạy vào phòng ngủ, song không thấy cô đâu. Liszt hơi bối rối, quay lại thì thấy Chopin đang đứng cạnh cây Bösendorfer, khẽ ngoắc tay với anh.
"Franz, ở đây này." Chopin chỉnh lại đôi găng trắng, giọng bình thản, "Cô ấy có để lại lời nhắn cho anh."
Liszt bước đến, nhìn thấy trên giá nhạc có một tờ giấy nhỏ. Nét chữ của Charoline quen thuộc, thanh tú, nhưng hơi vội vàng, những nét lượn mềm mại không còn tỉ mỉ như thường lệ.
"Franz, xin lỗi, tối nay em không đến được. Thầy Paganini bệnh nặng, em đi cùng Achille đến chăm sóc thầy."
Liszt khẽ vò tờ giấy trong tay.
"Hm, xem ra Charoline không đi cùng anh rồi?" Chopin bình thản nói, nhưng lại chạm trúng tim anh.
"Paganini..." Liszt nghiến răng, nhưng rồi thở dài, cẩn thận vuốt phẳng tờ giấy, gấp lại và nhét vào túi áo trong — ngay nơi trái tim anh đang đập.
"Fryderyk, đi thôi. Tối nay, anh sẽ là người đồng hành của tôi."
"Tôi có thể từ chối không, Franz? Dù sao Charoline cũng không đi —"
"Không thể, bạn thân mến. Tôi đã mất Charoline rồi, nếu không có anh, tối nay tôi chắc sẽ chơi rất tệ mất."
"Thôi đi, Franz. Cô ấy vẫn ở đây mà." Chopin cười nhẹ, chỉ vào ngực áo anh. "Yếu ớt gì chứ? Với tôi, nếu tối nay thật sự có thắng bại, kết quả vốn đã rõ ràng rồi."
"Ồ, nhà tiên tri nói xem nào?" Liszt cười hóm hỉnh.
"Anh hiểu mà, nghệ sĩ thân mến." Chopin vỗ vai anh, đi về phía cửa. "Theo tôi, trước khi tôi đổi ý."
"Cảm ơn, Fryderyk tốt bụng. Tội nghiệp cho Liszt, bị người yêu cho leo cây; đáng thương cho Liszt, bị người —"
"Franz, im đi."
Nhận được ánh nhìn lạnh lùng kiểu Chopin, Liszt lập tức ngoan ngoãn ngậm miệng suốt cả quãng đường, dù trong lòng vẫn đang thầm gọi tên Charoline, mong cô đột nhiên xuất hiện để cứu mình khỏi buổi tối trống vắng.
*
Trong khi đó, Charoline bưng chậu nước vào phòng của Paganini, thấy ông thầy già yếu vừa mới tỉnh lại. Ông gỡ khăn trên trán, cố gượng ngồi dậy.
"Thầy!"
Cô vội đặt chậu nước xuống, chạy đến đỡ ông, kê thêm gối sau lưng rồi dịu dàng để ông dựa vào đầu giường.
"Charoline?" Giọng Paganini khàn đặc, yếu ớt., "Con... sao lại ở đây?"
"Sao con lại ở đây ư? Thầy định giấu con đến bao giờ nữa?" Cô vừa nói vừa thay khăn mới cho ông.
Paganini nhận lấy, lau mặt rồi quệt qua tay, hơi thở dần ổn định hơn.
"Nếu Achille không gọi đến, con còn chẳng biết thầy đã bệnh nặng đến thế."
Ông sững người, lúng túng đáp: "Cái thằng... lại đi tìm con sao? Nó đâu rồi, thật là quá đáng!"
Charoline đặt khăn xuống, nhẹ giọng trách: "Achille không hề quá đáng đâu ạ, thầy đừng trách cậu ấy. Cậu ấy chăm thầy ba bốn ngày rồi chưa chợp mắt. Đám hầu gái không ai dám lại gần, vì thầy bệnh nặng mà vẫn nổi cáu. Chỉ có Achille chịu được thầy thôi."
Paganini nghe cô nói thì chỉ có thể im lặng. Một thoáng lo lắng thoáng qua trong mắt ông: "Achille, nó..."
"Con cho cậu ấy đi nghỉ rồi, thầy yên tâm. Từ khi con đến, cậu ấy ngủ suốt, con làm rất khẽ, không đánh thức cậu ấy đâu."
Cô mỉm cười, giọng nhẹ như gió, mang theo chút trách yêu — khiến căn phòng bệnh vốn tràn mùi thuốc đắng cũng bỗng trở nên dịu dàng hẳn.
Sau khi lại rót thêm cho Paganini một cốc nước, Charoline thử sờ lên trán ông, thấy nhiệt độ đã hạ, cô mới thở phào nhẹ nhõm. Achille nói rằng ông đã sốt cao suốt mấy ngày liền, khiến cô lo lắng không yên.
Cô xuống bếp bưng lên một bát cháo, ít canh và vài món bánh mềm. Dưới sự chăm sóc của Charoline, bệnh tình của Paganini như được xua tan. Ông ăn gần hết phần đồ ăn, sắc mặt cũng dần tươi tắn hơn.
Không còn muốn nằm nghỉ, ông khoác một chiếc chăn mỏng rồi bảo cô mở cửa sổ, kéo rèm ra. Gió đêm khẽ lùa vào, thổi lay những lọn tóc xoăn bạc nơi thái dương. Trong ánh nến chập chờn, Charoline chợt nhận ra mái đầu ấy đã điểm sương.
Thời gian và bệnh tật luôn khiến con người nhanh chóng già đi. Dù đến Paris để dưỡng bệnh, nhưng các buổi hòa nhạc của Paganini ngày càng thưa thớt. Giờ đây ông không còn là người nghệ sĩ từng cuồng nhiệt, say mê kéo đàn trên sân khấu như ngày cô mới gặp.
Ông đang già đi, và chiếc đồng hồ cát của đời ông đã bắt đầu chảy ngược lại.
Thấy học trò bỗng đỏ hoe mắt, Paganini ngạc nhiên hỏi: "Sao vậy, Charoline?"
Cô không muốn nói dối, cũng chẳng muốn im lặng. Cô chỉ mong người thầy đáng kính này có thể an yên sống nốt những năm tháng còn lại — không lo toan, không đau đớn, không dằn vặt.
"Thầy ơi, năm sau thầy đừng —"
Câu nói chưa kịp hết đã bị những ngón tay khô gầy của ông đặt lên môi, cùng một tiếng "suỵt" nhẹ nhàng.
"Đừng nói với ta về tương lai, đừng bảo ta nên hay không nên làm gì. Với con, điều đó chẳng tốt đâu."
Nụ cười hiền hậu trên gương mặt già nua khiến lòng cô thắt lại. Cô vừa định phản bác thì ông lại khẽ đưa tay bịt miệng cô, dịu dàng mà cương quyết.
"Suỵt, đừng nói nữa. Nói nhiều quá là phải trả giá đấy... Ta chẳng tin Thượng Đế đâu, ngài chỉ thích trêu đùa sinh mạng của ta thôi." Ông nháy mắt với cô, giọng nhẹ như gió. "Không sao đâu, Charoline. Đây là đời ta, ta đã đủ mãn nguyện rồi, không cần ai phải hy sinh vì ta nữa."
Ông nhìn ra ngoài cửa sổ, rồi khẽ buông tay.
"Con biết không, ta luôn lo cho con. Có lẽ vì vậy mà ta mới hay không thuận mắt khi nhìn cậu ấy. Nhưng rồi ta nghĩ, hai người đã khó khăn lắm mới gặp được nhau. Con có thể vì cậu ta mà từ bỏ cây đàn, còn cậu ta vì con mà hạ mình đến cầu xin ta giúp đỡ..."
Ông nắm lấy tay cô, giọng chậm rãi như đang nói một chân lý: "Tình yêu thật sự không nên bỏ lỡ. Nó đáng được chúc phúc."
Trong lòng Paganini thầm nguyện: Nguyện tình yêu có thể tạo nên phép màu.
Charoline hít một hơi, cố kìm giọt nước mắt sắp rơi. Cô hiểu, người thầy cố chấp này sẽ không bao giờ chịu nghe lời tiên đoán của cô. Ông chấp nhận mọi niềm vui và nỗi đau trong đời mình, và chỉ mong cô có thể sống thật hạnh phúc, yêu thật trọn vẹn.
"Con hiểu rồi, thưa thầy. Chỉ là..." Cô chu môi, giọng nửa oán nửa đùa, "Thầy nhớ nhé, đừng tin mấy ông nha sĩ thời nay, họ chẳng đáng tin chút nào!"
"Rồi, rồi, cô bé, nói đủ rồi đấy." Ông vừa ngạc nhiên vừa bật cười, rồi lập tức chỉ huy, "Cây đại pháo ở kia, đi lấy cho ta! Ta muốn nghe con kéo đàn ngay bây giờ!"
*
Âm thanh nhẹ nhàng, du dương của cây vĩ cầm dần đánh thức Achille đang ngủ mê mệt. Cậu nhìn đồng hồ, đêm đã khuya. Sau khi bác sĩ đến thăm khám lại, Paganini chính thức qua cơn nguy hiểm.
Achille thở phào, tiễn bác sĩ ra cửa, rồi vội thuê xe ngựa đưa Charoline về nghỉ.
Khi ra đến cửa, thỉnh thoảng có những cỗ xe lướt qua, khiến Charoline tò mò — chẳng lẽ có buổi tiệc lớn nào vừa tan? Achille vỗ trán, lúc ấy mới nhớ ra: tối nay chính là buổi đấu dương cầm giữa Liszt và Thalberg. Cô sững người vì biết mình đã bỏ lỡ điều gì.
Không còn kịp nữa — cô đã bỏ lỡ một buổi biểu diễn quan trọng của người mình yêu, bỏ lỡ cả cái ôm, nụ hôn, và tràng pháo tay dành cho anh.
Chiếc xe lao nhanh trong đêm, bánh xe lăn trên đá vang lên những tiếng gấp gáp như nhịp tim cô. Khi về đến nhà, ánh nến mờ từ tầng hai xuyên qua khung cửa sổ hắt xuống.
Cô mở cửa, không bật đèn, men theo tay vịn cầu thang leo lên. Bước chân vội vã khiến cô suýt ngã mấy lần, may mà kịp bám vào lan can.
"Franz—!"
Đó là lần đầu tiên cô quên mất rằng gọi to tên một người vào giờ này là điều vô cùng thất lễ.
Trước mắt cô, Franz trong bộ lễ phục chỉnh tề đang ngồi trước cây Bösendorfer, khuôn mặt nghiêng sang vì tiếng gọi. Ánh nến chiếu lên làn da anh một màu ấm áp dịu dàng. Khi thấy cô, anh khẽ mỉm cười, như thể sớm biết giây phút này sẽ đến.
Không một lời thừa, Charoline chưa kịp bình ổn hơi thở đã lao đến ôm chầm lấy anh, siết chặt đến run rẩy.
"Franz, em thề—"
"Hm?"
"Em thề sẽ không bao giờ bỏ lỡ buổi biểu diễn nào của anh nữa." Cô nhìn sâu vào mắt anh, giọng nghẹn ngào mà kiên định. "Sẽ không có lần sau đâu!"
Anh mỉm cười: "Nếu anh không tin thì sao?"
"Vậy thì..." Cô nói nghiêm túc, đôi mắt sáng lên, "Em sẽ lấy chính mình ra làm cái giá phải trả."
*
"Thế nên, kết quả là buổi đấu được hoãn lại?" Charoline ngạc nhiên hỏi.
"Ừ. Dù công chúa đã đưa ra phán xét — khéo léo nghiêng về phía anh thắng — nhưng mọi người vẫn tranh cãi xem Niobe hay Moses mới thật sự vượt trội. Vì thế, công chúa đề nghị tụi anh biểu diễn thêm một lần nữa. Và lần này, sẽ còn nhiều người tham dự hơn." Liszt kể bằng giọng thoải mái.
"Vậy nghĩa là... em chưa thật sự bỏ lỡ buổi diễn quan trọng nhất của anh?" Đôi mắt cô lập tức sáng rực.
"Đúng thế, em yêu." Anh cười, ánh nhìn dịu dàng, "Nhưng lần sau, đừng để anh phải một mình nữa."
"Không đâu, lần sau em sẽ đi cùng anh.", Cô nắm lấy tay anh, vui vẻ hỏi, "Vậy buổi tới, có chủ đề rồi chứ?"
"Có rồi." Anh khẽ mỉm cười, đôi mắt ánh lên niềm tin rực rỡ. "'Những người Thanh giáo' của Bellini. Chúng ta sẽ chơi Hexameron."
*
[Về công chúa Cristina Trivulzio Belgiojoso]
Bà là người đã đứng ra tổ chức cuộc đấu đàn (duel) tại salon giữa Liszt và Thalberg, tạo cơ hội cho một cuộc đối đầu trực diện ngay trên sàn diễn. Hơn nữa, tổ khúc "Hexameron" cũng do bà khởi xướng và liên kết các nhà quý tộc cùng nhau tài trợ thực hiện.
Có thể nói, nhờ có bà, trận "Chiến đấu Thế kỷ" này đã trở nên vĩ đại hơn rất nhiều.
T.N: Nếu không nhớ lầm thì sự kiện này diễn ra vào ngày 31 tháng 3 năm 1837.
[Niobe và Moses]
Ám chỉ hai bản Fantasy (Khúc Ảo tưởng) mà Liszt và Thalberg đã trình diễn trong cuộc đối đầu tại salon lần này.
Công chúa đã phán quyết Liszt chơi bản 'Khúc Ảo Tưởng Niobe' giành chiến thắng, nhưng lời nhận xét của bà lại vô cùng khéo léo và tinh tế.
Lời phán quyết này sẽ xuất hiện trong phần chính của chương tiếp theo.
[Lần này có rất nhiều người tham gia]
Tổ khúc "Hexameron" đã tập hợp sáu nghệ sĩ dương cầm xuất sắc nhất lúc bấy giờ, nên gọi nó là "Trận Chiến Thế Kỷ" thật sự không hề quá lời.
Các phần nhạc được chính các nghệ sĩ dương cầm tự sáng tác, và sau đó họ sẽ biểu diễn phần nhạc do mình viết.
Cụ thể có những ai, chương sau sẽ rõ!